Dziedzictwo Pierwszej Rzeczypospolitej

PI: Katarzyna Kuras

Grupa badawcza „Dziedzictwo I Rzeczypospolitej” w ramach Critical Heritage Studies Hub koncentruje się na badaniu historii państwa polsko-litewskiego w XVI–XVIII wieku pod kątem jego specyfiki politycznej, kulturowej i społecznej oraz mechanizmów funkcjonowania. Interesują nas przede wszystkim przemiany w zakresie różnorodności i spójności dawnej Rzeczypospolitej ze szczególnym uwzględnieniem sposobów koegzystencji w niej różnych stanów, religii i kultur, osiągania kompromisów lub rozwiązywania konfliktów. Działania członków grupy koncentrują się wokół różnych poziomów komunikacji, zarówno tych realizowanych w makro-, jak i w mikroskali. Grupa realizuje następujące cele:

• Badania nad dziedzictwem I Rzeczypospolitej prowadzone z perspektywy państwa złożonego (composite state), w którym różne grupy, w tym polityczne, społeczne, religijne i etniczne, zmuszone były do stałego negocjowania w celu utrzymania i podkreślenia swej pozycji bądź poszerzenia wpływów.

• Integracja badaczy reprezentujących polskie i zagraniczne ośrodki naukowe zajmujących się historią dawnej Rzeczypospolitej, polegająca na stworzenie platformy do wymiany doświadczeń, prezentowania dotychczasowych badań i zainicjowanie dialogu na temat funkcjonowania państwa polsko-litewskiego w kontekście debaty na temat jego wewnętrznej spójności (ang. cohesion) i różnorodności (Research2Research).
• Przygotowanie zbioru studiów na temat funkcjonowania I Rzeczypospolitej, w którym szczególna uwaga jest skoncentrowana na różnorodnych aspektach modelu deliberacyjnego oraz mechanizmach tworzenia spójności przez komunikację w warunkach państwa złożonego z uwzględnieniem wspólnej pamięci i praktyk społecznych, dziedzictwa oraz tożsamości regionów i ciał korporacyjnych (ziemie, miasta, miasteczka, wsie, gminy wyznaniowe) wchodzących w skład Rzeczypospolitej polsko-litewskiej, historii instytucji oraz praktyk kulturowych w zakresie komunikacji, edukacji, medycyny, a także interakcji i dezintegracji wspólnot religijnych.
• Próba zaangażowania szerszej publiczności pozaakademickiej w kwestię istnienia dziedzictwa I Rzeczypospolitej oraz wynikających z tego wyzwań (Research2Society).

Sieć badawcza „Dziedzictwo I Rzeczypospolitej” złożona jest z zespołu kilkunastu ekspertów reprezentujących różne ośrodki naukowe, którzy zajmują się historią państwa polsko-litewskiego w XVI–XVIII w. Celem zespołu jest wypracowanie innowacyjnego katalogu zagadnień pozwalających na charakterystykę polsko-litewskiej Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. w dynamicznych kontekstach tworzenia spójności oraz negocjowania konfliktów i sporów na arenie politycznej, społecznej oraz kulturowej.

Głównym osiągnięciem zespołu jest przygotowanie wieloautorskiej monografii, której zadaniem jest przede wszystkim wzbudzenie refleksji na temat praktycznego działania państwa polsko-litewskiego, a zwłaszcza próba określenia roli praktyk kulturowych angażujących dziedzictwo – w znaczeniu biernym (tj. jako spuścizna przeszłości) i czynnym (dziedzictwo jako interpretowany w określonych celach wybór tej spuścizny) – do kreowania spójności społecznej i politycznej tej wielokulturowej struktury społeczno-politycznej. Monografia została przygotowana w języku angielskim i jest dedykowana dla szerokiego grona odbiorców w kraju i zagranicą.

Kontakt: katarzyna.kuras@uj.edu.pl